Zwróć uwagę na ZAKRES czasu, kiedy powinno odbyć się takie badanie. Nie jest to sztywna wytyczna, co oznacza, że jeśli zaczniesz później, bo dopiero teraz trafiasz na ten wpis, lekarz nie spojrzy na Ciebie z wyrzutem, że zaniedbałaś psa. 

Magda: Michał, odpowiedz proszę jak to jest: czy badania są konieczne u każdego szczenięcia?

dr Michał Dubiel: Każde szczenię powinno mieć badanie kliniczne, nie każde musi być przebadane radiologicznie. Zawsze najpierw wykonujemy badanie kliniczne i potem, w odniesieniu do niego, analizujemy zdjęcia RTG. Dlatego ocena hodowlana, czyli jedynie zdjęcia RTG, często prowadzi do błędów diagnostycznych i niewłaściwych zaleceń, bo najważniejszy jest stan pacjenta, a nie to co jest widoczne na zdjęciu RTG. Badanie radiologiczne jest badaniem dodatkowym i to znaczy, że jest wykonywane po badaniu podstawowym, czyli badaniu klinicznym. U tych psów, u których występuje wskazanie do badania radiologicznego wykonuje się badanie RTG, natomiast powinny tak być badane wszystkie psy, u których zachodzi podejrzenie nieprawidłowości lub ras predysponowanych do dysplazji np. labradory, owczarki niemieckie, rasy olbrzymie. Dzięki temu mamy szansę wyłapać zmiany radiologicznie na przykład w stawach łokciowych i barkowych albo ubytek kości podchrzęstnej w stawie łokciowym, które nie dają jeszcze żadnych objawów klinicznych. Te zmiany należy zaadresować i warto by to prewencyjne badanie odbyło się do czwartego miesiąca życia psa. 

Magda: Które badania są niezbędne, jeśli chodzi o projekcje radiologiczne?

doktor Michał Dubiel: badanie radiologiczne powinno być wykonane w celu potwierdzenia, bądź wykluczenia naszych podejrzeń. Najpierw badamy psa klinicznie, a potem radiologicznie badamy newralgiczne punkty.

Badanie profilaktyczne jest nieco inne. Oznacza, że badamy zawczasu, patrzymy jak te stawy wyglądają nawet jeśli nie mamy podejrzeń w badaniu klinicznym. Dlatego tak ważne jest by to badanie było całością. Nie powinno się go dzielić na kawałki, bo można wtedy niepotrzebnie coś przeoczyć.

Badanie w kierunku dysplazji stawów łokciowych powinno obejmować trzy projekcje każdego łokcia, a nie jedną, bo znów: można coś przeoczyć.

W badaniu stawów biodrowych, poza klasyczna pozycją OFA (czyli tą, gdzie pies ma wyciągnięte nogi), ocenia się pewne parametry i nadaje ocenę i to też nie jest wystarczające. Dlatego robimy kilka projekcji, gdzie oceniamy inną część krawędzi panewki, niewidoczną w tym badaniu klasycznym, a na podstawie której my na przykład możemy ocenić czy u pacjenta dochodzi do nadwichnięć w czasie chodzenia, czy wyciera nam się rąbek panewki czy nie. Dopiero zebranie tych wszystkich informacji daje nam pełen obraz.

Magda: Wielu opiekunów obawia się sedacji i znieczulenia psa w ogóle – czy słusznie?

dr Michał Dubiel: Sedacja czy premedykacja, czyli uspokojenie jest formą znieczulenia, nie można powiedzieć czy jest bardziej bezpieczne czy bardziej niebezpieczne od pełnego znieczulenia. 

Każde znieczulenie niesie ze sobą jakieś ryzyko, ale prowadzone właściwie stanowi minimalne zagrożenie dla pacjenta. Obawy są zrozumiałe w związku z różnymi nieprawdziwymi mitami na temat znieczulenia, często pod mrożącą nazwą NARKOZA, które powstały na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Jednak precyzyjnie dobrana dawka, dostosowana do pacjenta jest dla niego minimalnie szkodliwa.

Jeżeli chodzi o zagrożenia, to tak jak przy podaniu każdego innego leku może wystąpić reakcja niepożądana. Są oczywiście przeciwwskazania do podania leków znieczulających, dlatego każdy pacjent jest badany przed podaniem znieczulenia, min. osłuchiwany i mierzymy tętno, oceniamy puls pod kątem wydolności krążenia, prowadzimy wywiad obserwujemy tego psa czy coś nie budzi naszych podejrzeń. 

Dopiero wtedy podajemy znieczulenie, kiedy uznamy, że nie ma do tego przeciwwskazań. 

Jeżeli przeciwwskazania są, to oczywiście rozmawiamy z właścicielem i analizujemy co jest lepsze, bo nigdy nie jest tak, że to zero-jedynkowe, tylko zawsze coś jest ważniejsze, coś odbywa się kosztem czegoś. Ważymy więc co jest ważniejsze: czy jest to wykonanie badania radiologicznego, czy ważniejsze jest nie znieczulanie pacjenta.

Jeżeli szczeniak porusza się prawidłowo, jest ładny symetryczny, a na przykład wiemy, że jest to szczeniak z chorobą serca czy po ciężkim odwodnieniu i z obniżonym ciśnieniem to wiadomo, że nie będę takiego pacjenta znieczulał, bo wiem, że jest dobrze w badaniu klinicznym i w tym momencie znieczulenie pacjenta jest niepotrzebnym obciążeniem. Natomiast jeśli takich przeciwwskazań nie ma, to wtedy można spokojnie go znieczulić – to trwa bardzo krótko, pies po trzydziestu minutach jest wybudzany. 

A na bezpieczeństwo oczywiście wpływa wszystko: od zbadania pacjenta i zwakalifikowania go do zdatności do znieczulenia, aż po dobranie odpowiednich leków, dawek i kombinacji leków tak, aby było to efektywne i bezpieczne dla pacjenta. W obecnych czasach mamy to szczęście, że mamy tak rozmaite leki, o tak rożnych mechanizmach działania, ze możemy je łączyć, przez co one są jednocześnie skuteczniejsze i bezpieczniejsze dla pacjentów.

Bo na bezpieczeństwo wpływa fakt, że pacjent jest cały czas monitorowany. Zawsze po podaniu sedacji (lub przed) zakładamy wenflon, żeby mieć możliwość podania leków ratunkowych, gdyby takie były konieczne, możliwość podania płynów w przypadku spadku ciśnienia i zareagowania kiedy jest taka potrzeba. Dzięki temu to znieczulenie jest bezpieczne. 

To nie działa tak, że podaje się psu jakiś lek i nagle coś się dzieje: przestaje oddychać, serce przestaje bić – to tak nie wygląda. Jeśli dzieje się coś złego to jest to rozciągnięte w czasie, dlatego cały czas obserwujemy jak pacjent zareagował na leki. Znieczulenie uspokaja pacjenta, pozwala nam założyć wenflon i często jest na tyle głębokie, że pozwala nam ułożyć pacjenta do zdjęć. Dzięki temu, że mamy wenflon, możemy też podać psu krótko działający środek, który w bardzo kontrolowany sposób pozwala nam kontrolować czas trwania tego znieczulenia. My pacjenta znieczulamy na tyle na ile potrzebujemy. Po pięciu minutach od zakończenia badania pacjent się budzi, a po piętnastu może wyjść do domu.

No dobrze, a czy da się przeprowadzić badanie radiologiczne (zdjęcia) bez znieczulenia?

Michał Dubiel: Badanie radiologiczne jest wykonywane w znieczuleniu, nie da się tego zrobić właściwie bez znieczulenia. Próba robienia tego na skróty kończy się uzyskaniem niediagnostycznych zdjęć, takich, które trzeba powtarzać albo takich na podstawie których podejmuje się błędne decyzje.

Magda: Jeżeli okaże się, że coś jest nie tak z układem ruchu psa, czy to jest koniec świata?

Michał Dubiel: Z dysplazją nie jest 0-1. To nie jest tak, że pies nie ma dysplazji albo ma dysplazję i jest dramat. Jest szara strefa i to w niej poruszamy się w 90% przypadków. Każdy pies odbiega od idealnego wzorca, dlatego tak ważne jest badanie kliniczne połączone z radiologicznym. Raczej nie zdarza się, że pies chodzi zadowolony, wesoły, robimy zdjęcia i okazuje się, że jest dramat. Z reguły zdjęcia są dramatyczne wtedy, kiedy stan pacjenta jest dramatyczny. Nie ma tak, że pies jest klinicznie dobry, a w zdjęciach jest źle. Niezmiernie rzadko zdarza się, że jest naprawdę bardzo źle i nic się nie da zrobić. Zdarzył mi się pacjent, który w wieku czterech miesięcy miał bardzo zużyte i zjechane łokcie i biodra. Ale lepiej o tym wiedzieć niż nie, bo większość przypadków kierujemy na suplementacje, fizjoterapie, oraz zalecamy odpowiednie prowadzenie szczeniaka, co jest ważne, bo obecnie bardzo wiele ludzi ma tendencję do zbyt aktywnego prowadzenia szczeniąt. Cieszą się, że biega, że jest aktywny i aktywizują go dodatkowo, więc tu radzimy: przystopuj, pozwól psu się rozwinąć i potem możecie robić wszystko. 

Myślę, że wypadałoby też rozgraniczyć czym jest dysplazja, a czym choroby zwyrodnieniowe. Dysplazja to choroba wieku młodzieńczego, termin oznacza nieprawidłowo uformowane stawy, a konsekwencją dysplazji są zmiany zwyrodnieniowe. Więc my przyjmując szczeniaka z dysplazją i stwierdzając, że ma dysplazję, nie sprawimy, że nie będzie jej mieć, ale możemy sprawić, że ta dysplazja nie przerodzi się czy w małym stopniu przerodzi się w zmiany zwyrodnieniowe. Gdyby to zostawić samemu sobie lub szczeniak dalej by tak zasuwał jak zasuwa, to doprowadziłoby do szybkiego rozwoju zmian zwyrodnieniowych.

Nie robiąc badań ryzykujemy, że przegapimy moment, w którym możemy wykonać korektę, dzięki której stawy rozwiną się w bardziej prawidłowy sposób.

Dlatego tak ważne jest badanie bioder szczeniaka przed 20 tygodniem życia, bo wtedy możemy wykonać mało inwazyjne zabiegi, które są bardzo skuteczne. Jak to przegapimy, to później są dostępne bardziej inwazyjne możliwości do 8-9 miesiąca życia psa. A jeśli ten termin minie i zbadamy szczeniaka po dwunastym miesiącu, to już profilaktyki nie ma, możemy tylko leczyć stan zastany. Ale im później wdrożymy leczenie, tym jest mniej skuteczne. Czyli wczesne leczenie profilaktyczne jest mniej uciążliwe dla pacjenta i skuteczniejsze w dłuższej perspektywie.

Magda: A czy możesz opowiedzieć o zabiegu JPS – czy ma on sens?

doktor Michał Dubiel: JPS to zabieg, po którym pacjent następnego dnia funkcjonuje jakby nic nie było robione. Trzeba go ograniczyć, żeby nie szalał, ale nic go nie boli, rana pooperacyjna jest niewielka i szybko się goi. Bardzo ważne jest, że musi być wykonany przed dwudziestym tygodniem życia szczeniaka, ale im wcześniej tym lepiej, bo wykorzystujemy tu potencjał wciąż rosnącej miednicy. Jeśli zrobimy zabieg w szesnastym tygodniu, będzie bardziej skuteczny niż ten w dwudziestym. 

Jeżeli minie dwadzieścia tygodni, to niestety badania statystyczne pokazują, że nie jest już efektywny, nie przynosi zamierzonego efektu. I zostają nam wtedy inne zabiegi, ale są bardziej inwazyjne. Poza tym metoda leczenia musi być właściwie dobrana: do pacjenta, do jego stanu klinicznego, do wieku, do oczekiwań właściciela, do możliwości opieki pooperacyjnej oraz do możliwości finansowych właściciela – o tym wszystkim rozmawiamy. Często zalecam nie operować – jest bardzo wiele sytuacji, gdzie po przeanalizowaniu wszystkich czynników mniejszym ryzykiem jest nie operowanie. 

Takie zalecenia ja mogę wydać mając ten komplet badań, czyli im więcej badań psa mam, tym bardziej precyzyjne mogą być moje zalecenia i tym lepiej mogę je skorelować z oczekiwaniami właściciela. 

Spotkasz się na pewno z bardzo wieloma opiniami – nie ma jednego schematu postępowania, choć wtedy wszystko byłoby prostsze. Różnica zdań, różnica opinii nie znaczy, że ktoś ma rację, a ktoś się myli – nie zawsze. Rozbieżność opinii w medycynie jest zjawiskiem naturalnym i pożądanym, niewłaściwe by było, gdyby wszyscy pacjenci z automatu byli traktowani tak samo, np. gdyby każdy pies z luźnymi stawami miał być operowany. Dlatego badanie zajmuje sporo czasu, bo wchodzi w jego skład zarówno rozmowa, znieczulenie, jak i samo badanie psa.

***

Mam nadzieję, że wpis odpowiedział na Twoje pytania i rozwiał obawy. Zachęcam Cię i polecam badania w Przychodni VIVA we Wrocławiu u doktora Dubiela właśnie. Dla pełnej transparentności wyjaśniam, że nie jest to sponsorowany wpis. Dostałam zniżkę na zdjęcia, jednak stworzenie wpisu, relacji i wzmianki na temat lecznicy i konkretnego lekarza są moją prywatną inicjatywą z dwóch powodów:

• ogromnie doceniam profesjonalne podejście i takie jasne punkty na mapie, w których i pies i opiekun czują się komfortowo; I uważam, że osoby działające w tak profesjonalny, empatyczny sposób powinny być łatwe do znalezienia – ja zawdzięczam wrocławski adres Beacie Luchowskiej
• sama chciałabym trafić na takie podsumowanie w jednym miejscu mając swojego pierwszego psa, nie mając znajomych, którzy mogą mnie odpowiednio pokierować i chcąc świadomie wybrać dokąd i po co idę
• zależy mi na szerzeniu wiedzy o prewencji – prewencja to szczęśliwe pieski; wiele problemów behawioralnych ma swoje korzenie w bólu i bardzo często, zwłaszcza u aktywnych psów, są to różnego rodzaju zmiany w obrębie kręgosłupa (A. Hallgren)

UWAGA. Jeśli interesuje Cię cennik badań u doktora Dubiela, skontaktuj się z przychodnią PRZYCHODNIĄ VIVA. Recepcja jest super miła i chętnie odpowie na wszystkie pytania, nie musisz od razu się decydować, możesz po prostu dopytać, przemyśleć sprawę i zaplanować swoją wyprawę na badania – pamiętaj tylko o rezerwacji terminu z wyprzedzeniem. Na koniec przypominam, że TUTAJ możesz dodać Michała do znajomych i zobaczyć w jak fajny, przystępny sposób dzieli się swoją pracą w klinice 🙂